علم اقتصاد چیست؟

یکی از اولین متفکران اقتصادی در جهان، هزیود (Hesiod) شاعر و کشاورز یونانی در قرن ۸ قبل از میلاد است که جمله ای در تعریف علم اقتصاد دارد. مطابق با این نکته که به منظور غلبه بر کمبود کار، محصولات و… باید زمان مشخصی اختصاص داده شود. ولی آنچه را که در حال حاضر ما برای اقتصاد مدرن غربی می شناسیم را اغلب به انتشار کتاب آدام اسمیت، فیلسوف اسکاتلندی در سال ۱۷۷۶ و تحقیقی درباره ی ماهیت و علل ثروت ملل، نسبت می دهند.

اصل (و مشکل) تعریف اقتصاد این می باشد که انسان خواسته های نامحدودی دارد. و دنیایی از امکانات محدود را اشغال می نماید. به همین علت مفاهیم بهره وری از لحاظ اقتصاددانان خیلی مهم است. آنها استدلال می کنند که افزایش بهره وری و استفاده بهینه تر از منابع می تواند موجب استاندارد زندگی بالاتر شود.

اقـتصاد و دلایل اهمیت آن

اقتصاد علمی اجتماعی است که جهت تولید، توزیع و مصرف کالا و خدمات به وجود آمده و در مورد افراد، تجارت ها، دولت ها و انتخاب ها در مورد منابع مشخص صحبت می کند. اقتصاد اغلب به اجزای کوچک تری هم تقسیم می شود که در حالت کلی روی رفتار اقتصادی و میکرو اقتصاد ها متمرکز است که آن ها نیز عمومابر روی افراد و تجارت ها تمرکز دارند.

انواع اقتصاد

اقتصاد خرد

اقتصاد خرد بر نحوه تصمیم گیری مصرف کنندگان و شرکت ها تمرکز دارد. این واحد های تصمیم گیری فردی یک فرد مجرد، یک خانواده، یک کسب و کار و یا یک سازمان دولتی می تواند باشند. اقتصاد خرد با تجزیه و تحلیل جنبه های خاصی از رفتار انسان، سعی می کند توضیح دهد که آن ها چگونه به تغییرات قیمت واکنش نشان می دهند. و چرا آن ها آنچه را که در سطوح قیمتی خاص انجام می دهند، طلب می نمایند.

علم اقتصاد خرد سعی در توضیح اینکه چگونه و چرا کالاهای گوناگون به طور متفاوتی ارزش گذاری می گردند دارد. علاوه بر آن اینکه چگونه افراد تصمیمات مالی می گیرند. و چگونه افراد به بهترین نحو با یکدیگر تجارت، هماهنگی و همکاری می نمایند نیز می پردازد. موضوعات اقتصاد خرد، از پویایی عرضه و تقاضا تا کارایی و هزینه های در رابطه با تولید کالاها و خدمات و همچنین نحوه تقسیم و تخصیص کار را محسوب می گردد.

اقتصاد کلان

اقتصاد کلان یک اقتصاد کلی می باشد که مطالعات خود را در سطح ملی و بین المللی انجام می دهد. و از داده ها و متغیرهای اقتصادی بسیار انباشته برای مدل سازی اقتصاد به کار می برند. قسمت های مورد تمرکز اقتصاد کلان مانند یک منطقه جغرافیایی متمایز، یک کشور، یک قاره یا حتی کل جهان است. حوزه های اصلی مطالعه آن چرخه های اقتصادی مکرر و رشد و توسعه اقتصادی گسترده می باشد. موضوعات مورد مطالعه شامل تجارت خارجی، سیاست های مالی و پولی دولت، رونق، رکود، نرخ های بیکاری، سطح تورم و نرخ بهره، رشد کل تولید که با تغییرات در تولید ناخالص داخلی (GDP) منعکس می گردد و همچنین چرخه های تجاری که سبب توسعه می شود.

در حالت کلی اقتصاد خرد و کلان در هم پیچیده شده است و پدیده های اقتصاد کلان، آشکارا و به معنای واقعی کلمه فقط مجموع پدیده های اقتصاد خرد می باشند. با این حال این دو شاخه از اقتصاد، از نظریه‌ ها، مدل‌ ها و روش‌ های تحقیقاتی بسیار متفاوتی استفاده م می‌ کنند که گاهی به نظر می‌ رسد با همدیگر در تضاد نیز می باشند. ادغام مبانی اقتصاد خرد در تئوری و تحقیقات اقتصاد کلان به خودی خود یک حوزه اصلی مطالعه برای خیلی از اقتصاددانان می تواند باشد.

شاخص مهم علم اقتصاد

شاخص های اصلی که در اقتصاد بعنوان یکی از قسمت های مهم تعریف اقتصاد هستند، عبارتند از گزارش هایی می باشند که کارکرد اقتصادی یک کشور را در یک حوزه خاص به تفصیل بیان می نماید. این گزارش‌ها اغلب اوقات بصورت دوره ای بوسیله سازمان های دولتی یا سازمان های خصوصی منتشر می‌گردند. و اغلب در زمان انتشار تأثیر قابل توجهی بر بازارهای مالی (سهام، مسکن، اوراق قرضه و…) دارند. و می توانند برای سرمایه گذاران برای قضاوت در مورد چگونگی حرکت شرایط اقتصادی بازارها و هدایت تصمیمات سرمایه گذاری بسیار مفید باشند.

شاخص تولید ناخالص داخلی یا GDP

در تعریف اقتصاد یک کشور اولین موردی که به ذهن اقتصادانان می رسد، تولید ناخالص داخلی می باشد. که بوسیله خیلی از متخصصان بعنوان گسترده ترین معیار عملکرد اقتصادی یک کشور در نظر گرفته می شود. این شاخص نشان دهنده ارزش بازار همه کالاهای تولید شده و خدمات ارائه شده در یک کشور در یک سال معین است.

رشد اقتصادی

رشد اقتصادی همیشه در کنار تحلیل و تعریف اقتصاد کشورها می آید. و در حالت کلی عبارت است از افزایش تولید کالاها و خدمات اقتصادی از یک دوره زمانی به دوره دیگر. این مفهوم را بصورت اسمی یا واقعی (تعدیل شده برای تورم) می توان اندازه گیری نمود به صورت سنتی، رشد اقتصادی بر حسب تولید ناخالص ملی (GNP) یا تولید ناخالص داخلی (GDP) اندازه گیری می شوند، اگرچه برخی اوقات از معیارهای جایگزین نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

تورم

تعریف اقتصاد یک کشور در جهان امروز بدون اشاره به میزان تورم آن امکان پذیر نیست. و تورم، کاهش قدرت خرید یک ارز معین در طول زمان می باشد. و تخمین کمّی (عددی) از میزان کاهش قدرت خرید را می توان در افزایش میانگین سطح قیمت سبدی از کالاها و خدمات منتخب در یک اقتصاد در یک دوره زمانی معین منعکس نمود. افزایش سطح عمومی قیمت‌ ها که معمولا بصورت درصد بیان می‌ شود، به این معنی می باشد که یک واحد ارز عملا کم تر از دوره‌ های قبل خرید می‌ کند.

ورشکستگی

ورشکستگی یک روند قانونی میباشد که شامل شخص یا شرکتی است که قادر به بازپرداخت بدهی های معوق خود نمی باشد. فرآیند ورشکستگی با داد خواستی که بدهکار که بیشتر متداول است یا از طرف طلبکاران که کم تر رایج می باشد، تنظیم می گردد. کلیه ی دارایی های بدهکار اندازه گیری و ارزیابی می گردد. از این دارایی ها ممکن است به منظور بازپرداخت قسمتی از بدهی معوق استفاده شود.

نرخ بیکاری

نرخ بیکاری، درصدی از نیروی کار یک جامعه است که شغل ندارد. این مفهوم یک شاخص عقب مانده است. به این معنا است که به‌ جای پیش‌ بینی شرایط اقتصادی، اغلب در پی تغییر شرایط اقتصادی افزایش یا کاهش پیدا می کند. بعنوان مثال هنگامی که اقتصاد در وضعیت نامناسبی قرار دارد و مشاغل کمیاب است، می توان انتظار داشت که نرخ بیکاری افزایش پیدا می کند. و در طرف مقابل نیز زمانی که اقتصاد با سرعتی سالم در حال رشد می باشد. و مشاغل نسبتا فراوان هستند، می توان انتظار داشت که نرخ بیکاری کاهش پیدا می کند.

عرضه و تقاضا

قانون عرضه و تقاضا نظریه ای است که تعامل میان فروشندگان یک منبع و خریداران آن منبع را توضیح می دهند. و یکی از اصلی ترین مفاهیم در تعریف علم اقتصاد به حساب می آیند. این نظریه رابطه میان قیمت یک کالا یا محصول معین و تمایل مردم به خرید یا فروش آن را تعریف می نماید و اغلب با افزایش قیمت، مردم مایل به عرضه بیشتر و تقاضای کم تری می باشند. و در طرف مقابل نیز زمانی که قیمت کاهش پیدا می کند مردم تمایل بیشتری جهت خرید دارند. و عرضه کمتر می گردد.