حسابرسی داخلی

حسابرسی داخلی

 حسابرسی داخلی (Internal Audit) فعالیتی در سازمان می باشد. که در طول آن فرد یا افراد متخصص، مسئولیت نظارت بر تمامی امور مالی را بر عهده می گیرند. یک سازمان ملزم به این است که تا از صحت امور مالی خود آگاه شود. حسابداری داخلی معاملات مالی را از لحظه شکل‌ گیری تا قرار گرفتن در ترازنامه و جمع بندی حساب‌ ها بررسی می نماید. به عبارت دیگر وظیفه حسابرسی داخلي، در وهله اول مربوط به خطایابی و اعتبارسنجی مبادلات مالی و صحت سنجی فعالیت‌ های واحد حسابداری است.

تاریخچه حسابرسی داخلی

حسابرسی داخلی مدت ها است که در داخل اکثریت سازمان‌ ها اجرا می شود. با توجه به ضرورت نظارت مالی در سازمان، به احتمال زیاد بتوان تاریخ تاسیس آن را مصادف با تاسیس حسابداری دانست. ولی رسمیت پیدا کردن آن در طول تاریخ مربوط به قرن بیستم است.

در آن زمان تعدادی از حسابرسان داخلی با همدیگر در ارتباط بوده و به تبادل اطلاعات می پرداختند. این افراد متوجه ضرورت ایجاد یک انجمن مشترک برای تبادل مشترکات با سایر حسابرسان شدند. تلاش‌های آنها به تأسیس انجمن حسابرسان در سال ۱۹۴۱ در شهر آلتامونته اسپرینگز در ایالت فلوریدا انجام می گیرد.

مفهوم حسابرسی داخلی

حسابرسی داخلی توسط حسابرس داخلی جهت مدیریت بهتر امور مالی و جلوگیری از بروز خطا صورت می گیرد. خطاهای احتمالی امکان دارد عمدی یا سهوی باشد. اگر اشتباهی به ناخواسته در امور حسابداری که جزء شرح شغل حسابداری است. بروز نموده و از چشم حسابدار پنهان باشد یا نیروی یک شرکت با هدف‌ های شخصی در حساب‌ ها دست‌ ببرد. حسابرس داخلی آن را مور بررسی قرار می دهد. بطور کلی حسابرسی داخلي یک مفهوم نظارت بر عملکرد مالی سازمان یا شرکت است که مدیریت را از وضعیت هزینه کردها کیفیت عملیات مالی و وضعیت مالی سازمان مطلع می نماید. حسابرسی داخلي یک مفهوم نظارت بر عملکرد مالی سازمان یا شرکت می باشد.

مفهوم حسابرسی داخلی از لحاظ حقوقی

انجام حسابرسی داخلی بوسیله حسابرس داخلی بستگی به داشتن دسترسی به اطلاعات مهم مالی و اوراق و اسناد می باشد. از این رو دارای مسئولیت حقوقی بالایی است. حسابرسان داخلی متخصصان مورد اعتماد بخش مالی و حسابداری است که با پذیرش این مسئولیت به اسناد و مدارک شرکت دسترسی دارد و با مدیران ارشد ارتباط مستقیم دارند.

حسابرس داخلی کیست؟

حسابرس داخلی بیشتر اوقات یک شخص از پرسنل همان سازمان می باشد که به امور مالی تسلط کافی را دارد. حسابرس داخلی می تواند شخص حقیقی یا حقوقی خارجی باشد که برای انجام امور حسابرسی در استخدام سازمان می باشد. این شخص از طرف مدیر شرکت انتخاب شده است و مستقیماً با وی ارتباط دارد. او دارای مسئولیت پاسخگویی و ارائه گزارش به مدیران سازمان است.

اهداف حسابرسی داخلی چیست؟

اهداف حسابرسی داخلی در راستای خدماتی که به سازمان ارائه م ینماید مشخص می شود. اهداف حسابرسی در هر سازمان برخی اوقات متفاوت است. این تفاوت‌ ها با توجه به تفاوت حسابداری خارجی و داخلی مشخص می شود. ولی  کلی‌ ترین آن ها مشابه است و به شکل زیر بیان می شود:

بهبود فرایند نظارت در سازمان

کلیه واحد ها جهت بهبود فعالیت خود نیاز به نظارت مداوم یا غیر مداوم دارند. این نظارت در واحدهای حسابداری و مالی بوسیله حسابرس داخلی با انجام عملیات حسابرسي داخلی انجام می شود. او همچنین می تواند به واحدها مشاوره و برنامه کاری دهد و جهت دستیابی به اهداف سازمان، تغییراتی در فعالیت و برنامه کاری قمستها به وجود آورد.

حفاظت از دارایی‌ها و مدیریت نیروی انسانی

هدف اصلی خدمات حسابرسی داخلی، حفاظت از دارایی‌ های سازمان می باشد. حسابرس داخلی بعنوان نماینده مدیر شرکت بایستی بررسی نماید که از منابع سازمان به خوبی استفاده شود و جلوی هدر رفت آن ها گرفته شود. با این دیدگاه به بررسی امور مالی بپردازد. جهت هر واحد برنامه ریزی و ابلاغ نماید. حسابرسی از واحدها اطلاعات کافی را بدست می آورد و با کنترل عملکرد هر کدام از بروز مشکلات مالی جلوگیری می کند. هدف مهم خدمات حسابرسی داخلی حفاظت از دارایی‌ های سازمان می باشد.

بررسی صداقت گزارش‌های مالی شرکت

این موضوع که آیا گزارشات مالی رسیده از واحدها شامل صحت می باشد یکی از اهداف حسابرسی داخلی است. صحت اطلاعات و تحلیل درست آن ها می تواند زمینه تهیه برنامه ریزی صحیح مالی گردد.

شناسایی هدررفت منابع مالی

اگرچه در سازمان موردی جهت هدر رفت مالی وجود داشته باشد شناسایی می گردد. شامل وظایف حسابرسي داخلی شناسایی محل هدر رفت مالی می باشد. چه بصورت خواسته یا ناخواسته ایجاد شده باشد. برای مثال ممکن است یک فعالیت مالی مجاز نیاز به اصلاح داشته باشد تا باعث صرفه جویی در مصارف مالی شود. بهبود فرایند مالی در حسابرسی داخلی نتیجه این بخش خواهد بود.

نحوه انجام حسابرسی داخلی

آغاز پروسه حسابرسی داخلی می تواند از زمان شکل گیری اولین معاملات مالی شرکت باشد. علیرغم ملزم حسابرسی داخلي خیلی از شرکت‌ ها پس از پایان دوره مالی و اتمام فعالیت‌ های دوره ای حسابداری، اقدام به اجرای آن می نمایند. اما در بعضی شرکت‌ها، از ابتدا، جایگاه حسابرسی داخلي مشخص بوده و به صورت مداوم در کنار سایر واحد ها به فعالیت‌ های نظارتی می‌ پردازند. فعالیت های حسابرسی دارای ۲ جنبه اصلی می باشد.

• همانگونه که حسابرسی وظیفه نظارت بر واحد حسابداری را دارد. بایستی بر کلیه فعالیت های حسابداری تخصص و تسلط داشته باشد. یک حسابرس داخلی بایستی قدرت حسابداری را نیز داشته باشد.
• حسابرس داخلی بایستی علاوه بر قدرت حسابداری، توان بررسی فرایند ها، تحلیل داده، یافتن اشتباهات، برنامه ریزی و حل مسئله را داشته باشد.
• مراحل انجام حسابرسی داخلی از بررسی کوچک‌ ترین تراکنش‌ های مالی تا برنامه ریزی برای حفظ و گسترش دارایی ها گسترده می باشد.

برنامه رسیدگی حـسابرسی داخلی

اجرای حسابرسی داخلی نیاز به برنامه ریزی کامل و مشخصی دارد. خط سیر انجام آن بایستی در این برنامه مشخص باشد. در زیر به مراحل برنامه رسیدگی حسابرسی اشاره می نماییم:

• برنامه ریزی ابتدایی حسابرسی

این مورد ویژه هدف گذاری مشخص و ایجاد درک کافی است. اعضای سازمان بایستی درباره تأثیر حسابرسی، مراحل ها، ریسک، روند و اهداف حسابرسی درک کافی برسد.

• ریسک و تخصص

تشکیل تیم مناسب دارای تخصص جهت رسیدگی به امور حسابرسی سازمان دغدغه بعدی مدیران خواهد بود. ایشان بایستی بتوانند با مدیریت مناسب ریسک، دست به انتخاب افراد بزنند. در این مورد چارچوب حسابرسی داخلي مشخص می گردد.

• کنترل داخلی

حسابرسان بایستی با انتخاب روش درست به شناسایی و آزمایش فعالیت ها و مشکلات مالی بپردازند. برای انجام این کار بهتر است از مدلهای حسابرسی و مالی مورد اشتفاده قرار دهند.

• تهیه لیست

با هدف جستجوی مشکلات مراحل ها ملزم به اسناد و مدارک کافی و بررسی نحوه انجام مراحل ها وجود دارد. این بررسی به تهیه لیستی از موارد لازم انجام می شود.

این لیست عبارت است از:

• اسناد و نمودارها
• گزارش های کارآمدی فعالیت ها
• ایجاد شدن دسترسی ها

• تهیه برنامه ریزی حسابرسی داخـلی

در جلسه کاری با حضور سهام‌ داران، ریسک و اهداف کار بیان می شود و برای انجام مراحل بعدی برنامه ریزی می گردد.

برنامه جامع حسابرسی:

اهداف حسابرسی، خطرات، چگونگی روش ها، راه‌های رفع خطرات، روش های نظارتی و…

• بررسی و تایید برنامه نهایی حسابرسی

برنامه های تهیه شده بایستی قبل از اجرایی شدن به تأیید رئیس حسابرسی داخلي، مدیر ارشد و کارشناس شرکت برسد. بعد از تایید می توان اقدام به اجرای آن نمود. اجرای حسابـرسی داخلـی نیاز به برنامه ریزی کامل و مشخصی دارد.

وظایف حسابرسی داخلی

• کنترل تمام قراردادهای شرکت
• نظارت بر چگونگی مدیریت منابع مالی
• تحلیل داده‌های گزارش ها
• بررسی اجرای دقیق دستورالعمل‌ های محافظت از دارایی
• رسیدگی به انجام درست مصارف مالی و هزینه ها
• اعتبارسنجی به صحت تسهیم هزینه ها در حساب‌ های شرکت
• رسیدگی به صحت گزارشات دریافتی از دوایر گوناگون شرکت به مدیریت
• بررسی نتایج اقدامات انجام شده و اثر بخشی هریک
• مطابقت پرداخت‌ های مالی با پیشرفت پروژه ها
• تطابق گزارش‌ های مالی با اسناد و مدارک پرداختی
• نظارت بر مستند سازی کلیه اسناد مالی
• ارزیابی کنترل‌ های صورت های مالی
• کنترل همه ی حساب ها و تمام فعالیت های حسابداری
• نظارت بر اجرایی شدن مقررات استخدام در زمان گزینش نیرو
• بررسی صحت برگزاری مزایده ها، مناقصه ها و عقد قراردادهای کاری با اشخاص و شرکت ها
• کنترل تناسب چارت سازمانی با وظایف افراد
• نظارت دقیق بر انجام خرید‌های شرکت و فعالیت‌ های بخش کارپردازی نظیر اموال، کالا، ماشین آلات و …
• بررسی و جستجوی نقایص اقتصادی و مالی پروژه‌ها
• ارائه پیشنهادات اقتصادی جهت بهبود اثربخشی
• بررسی مواردی که حسابرسان خارجی نسبت به سازمان اعلام می دارند
• ارائه پیشنهاد برای بهبود روش ها
• ارزیابی برنامه زمانی پروژه ها و اثر آن ها بر تغییر هزینه پروژه ها
• رسیدگی به موارد خاص