مالیات بر حقوق

مالیات بر حقوق چیست؟

چه کارفرما باشید و چه در جایی استخدام شده باشید، جایی در مسیر خود به مالیات بر حقوق برخورد خواهید نمود. به این دلیل که این مالیات به همه ی کسانی که در جایی استخدام شده اند. و بیمه تأمین اجتماعی دارند تعلق می‌ یابد. کارفرما بایستی مالیاتی که به حقوق و مزایای کارمندان تعلق می‌ یابد را از حقوق و دستمزد آن ها کسر نموده و به خزانه دولت واریز نماید. ولی مقدار این مالیات در هر سال متفاوت می باشد و البته کسانی هم هستند که از پرداخت این نوع مالیات معاف می باشند.

طبق ماده ۸۲ قانون مالیات‌های مستقیم که اعلام گردیده است، مالیات بر حقوق بر درآمدی تعلق می‌ گیرد که یک فرد حقیقی در ازای کار و خدمات به شخص حقیقی یا حقوقی دیگر بصورت نقدی یا غیرنقدی دریافت می‌ نماید. مالیات بر حقوق بعنوان یک مالیات تکلیفی و مستقیم مد نظر قرار می گیردد. تکلیفی به این معنا می باشد که کارفرما وظیفه محاسبه این مالیات و پرداخت آن را داشته و کارکنان وظیفه‌ ای در برابر آن ندارند. و مستقیم به این معنا می باشد که این مالیات مستقیما از درآمد اشخاص حقیقی یا حقوقی کسب می شود.

در قانون مالیات‌ های مستقیم مالیات بر حقوق با نام مالیات بر درآمد حقوق شناخته می‌ شود. همچنین در تمام جامعه برخی اوقات به این مالیات، مالیات بر دستمزد نیز می گویند. مالیات بر حقوق بعنوان یکی از عناصر مالیات بر درآمد در نظر گرفته می‌ شود. و یکی از مهم ترین منابع درآمدی دولت می باشد. به این دلیل که این مالیات از حقوق کارمندان کسر می‌ گردد. و کلیه افرادی که در داخل کشور به ازای هر گونه فعالیت اقتصادی و خدمات، درآمدی دریافت می‌ نمایند ملزم به پرداخت آن می باشند. در نهایت یک منبع مالی مطمئن برای دولت محسوب می‌ گردد.

مواردی که مشمول مالیات بر حقوق می‌ شوند؟

در حالت کلی اقلام مشمول مالیات بر حقوق ۶۶ مورد می باشند. مبلغ مالیات این موارد بعنوان قسمتی از کسورات حقوق و مزایا از حقوق ناخالص کارمندان کسر می‌ گردد. در جدول زیر می‌ توانید این موارد را مشاهده نمایید:

در نتیجه تقریبا از کلیه دریافتی‌ های کارمندان مالیات کسر می گردد. ولی در موارد استثنایی شامل بازخرید ایام مرخصی، کمک هزینه عائله‌ مندی، هزینه سفر و فوق‌ العاده مأموریت، عیدی، پاداش آخر سال، کمک‌ هزینه مسکن و خوراک در ایام بیماری، حق شیر، پاداش نهضت سواد آموزی و حق‌ التضمین مالیات کسر نمی‌ گردد.

چه کسانی از مالیات بر حقـوق معاف می باشند؟

بر اساس قانون کشور ۱۳ مورد از مشاغل هستند که از مالیات حقوق معاف میباشند:

1. کسانی که تابع دولت جمهوری اسلامی ایران نیستند. و برای مأموریت‌ های سیاسی خارجی وارد ایران شده‌ اند، همچنین اعضای هیئت‌ های نمایندگی فوق‌ العاده دولت‌ های خارجی نسبت به درآمد حقوقی که از دولت خود دریافت می‌ نمایند (به شرط معامله متقابل). همچنین رئیس و اعضای هیئت‌ های نمایندگی سازمان ملل متحد و موسسات تخصصی آن در ایران که تابع ایران نیستند، نسبت به درآمد حقوق دریافتی از سازمان خود.
2. اعضای مأموریت‌ های کنسولی خارجی در ایران و کارمندان مؤسسات فرهنگی دولت خارجی نسبت به حقوق دریافتی از دولت خود (به شرط معامله متقابل).
3. کارشناسان خارجی که جهت کمک‌ های بلاعوض فنی، اقتصادی، علمی و فرهنگی دولت خارجی و یا مؤسسات بین‌ المللی به ایران اعزام می‌ شوند. نسبت به حقوقی که از دولت خود یا مؤسسات بین‌ المللی دریافت می‌ نمایند.
4. کارمندان محلی سفارتخانه‌ ها و کنسولگری‌ ها و نمایندگی‌ های دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج (در حالی که تابع جمهوری اسلامی نباشند و به شرط معامله متقابل) نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت جمهوری اسلامی ایران.
5. حقوق بازنشستگی، وظیفه، مستمری، پایان خدمت، خسارت اخراج، بازخرید خدمت و وظیفه یا مستمری پرداختی به وراث و حق سنوات و حقوق ایام مرخصی رد نشده که در زمان بازنشستگی یا از کارافتادگی به حقوق بگیر تعلق می گیرد.
6. هزینه سفر و فوق‌ العاده مسافرت مربوط به شغل.
7. مسکنی که در محل کارگاه یا کارخانه برای استفاده کارگران در اختیار آن ها قرار می‌ گیرد. و خانه‌ های ارزان قیمت سازمانی در خارج از محل کارگاه یا کارخانه که مورد استفاده کارگران قرار می‌ گیرد.
8. وجوه حاصل از بیمه بابت جبران خسارت بدنی و معالجه.
9. عیدی سالانه یا پاداش آخر سال جمعا معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده (۸۴) این قانون.
10. خانه‌ های سازمانی که با اجازه قانونی یا به دلیل آیین‌ نامه‌ های خاص در اختیار مأموران کشوری گذاشته می‌ شوند.
11. هزینه‌ ای که کارفرما جهت معالجه کارکنان خود یا افراد تحت تکفل آنها مستقیما یا توسط حقوق بگیر به پزشک یا بیمارستان به استناد اسناد و مدارک مثبته، پرداخت نماید.
12. مزیت غیرنقدی پرداختی به کارکنان حداکثر معادل دو دوازدهم معافیت موضوع ماده (۸۴) این قانون.
13. درآمد حقوق پرسنل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران اعم از نظامی و انتظامی، مشمولان قانون استخدامی وزارت اطلاعات و جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و آزادگان.

سقف درآمد معاف از مالـیات چقدر است؟

کسانی که درآمدی کم تر از یک حد مشخص داشته باشند از پرداخت مالیات حقوق معاف خواهند بود. بر اساس بند (۵) تبصره (۱۲) ماده واحده لایحه بودجه ۱۴۰۱ سقف معافیت از مالیات حقوق ۱۴۰۱ کارمندان حقوق ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان در ماه یا ۶۷ میلیون و دویست هزار تومان در سال تعیین شده است. همچنین سقف معاف از مالیات برای پزشکان عمومی و متخصص و فرهنگیانی که در مناطق محروم مضغول به کار هستند، ۲۰ میلیون تومان در ماه یا ۲۴۰ میلیون تومان در سال می باشد.

محاسبه مالیات بر درآمد حقوق

کلیه افرادی که اغلب از سقف معاف از مالیات حقوق درآمد دارند، موظف به پرداخت مالیات بر حقوق هستند. ولی نسبت به این که حقوق آن ها در سال ۱۴۰۱ چقدر از مبلغ ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان در ماه بیشتر باشد، پرداخت مالیاتی هم متفاوت خواهد بود. در جدول زیر می‌توانید نحوه محاسبه این مالیات را ببینید:

همان‌طور که از جدول بالا مشخص است مالیات بر حقوق بر مازاد درآمد، یعنی مابه‌التفاوت هر پله با پله قبلی محاسبه می‌شود. برای محاسبه دقیق مقدار مالیات بر حقوق هرکدام از کارمندان می‌ توانید یک فایل اکسل درست نموده. و فرمول‌ ها را در آن وارد نمایید تا مقدار مالیات را به صورت خودکار محاسبه کند. همچنین می‌توانید از نرم‌افزارهای حسابداری رایج استفاده کنید یا از یک حسابدار حرفه‌ای کمک بگیرید تا محاسبات دقیق‌تری داشته باشید.

حتما تا به حال متوجه شده‌ اید زمانی که کارفرما حقوق ناخالص شما را محاسبه می نماید مقداری از آن بابت مالیات کم می‌ شود. البته مقدار دیگری از حقوق ناخالص هم بابت موارد دیگری همانند حق بیمه ماهانه تأمین اجتماعی کسر می‌ گردد. و در آخر حقوق خالص شما به حساب بانکی شما واریز می‌ گردد.

یک مثال از محاسبه مالیات حقوق

فرض کنید شما در هر ماه ۱۷ میلیون تومان حقوق دریافت می‌ نمایید. این یعنی حقوق شما در پله یا پایه دوم پلکان مالیات بر حقوق قرار گرفته است. ما به‌ التفاوت حقوق شما با پله اول ۲ میلیون تومان در ماه می باشد. به ازای این ۲ میلیون تومان بایستی ۱۵ % مالیات پرداخت نمایید. همچنین بین پله اول و پله صفر، نه میلیون و چهارصد هزار تومان تفاوت وجود دارد که بایستی به ازای آن ده درصد مالیات پرداخت نمایید. در نهایت شما بایستی یک میلیون و ۲۴۰ هزار تومان در هر ماه برای مالیات بر حقوق پرداخت نمایید:

۱۷۰۰۰۰۰۰۰-۱۵۰۰۰۰۰۰۰=۲۰۰۰۰۰۰۰

۱۵۰۰۰۰۰۰۰-۵۶۰۰۰۰۰۰=۹۴۰۰۰۰۰۰

۲۰۰۰۰۰۰۰×%۱۵+۹۴۰۰۰۰۰۰×%۱۰ =۱۲۴۰۰۰۰۰

سؤالات متداول درباره ی مالـیات بر حقوق

• پرداخت مالیات حقوق بر عهده چه کسی می باشد؟

این مالیات از نوع تکلیفی می باشد. به این معنا که محاسبه و پرداخت آن برعهده کارفرما می باشد. و کارکنان وظیفه‌ ای جهت پرداخت آن ندارند.

• چه کسانی از پرداخت مالیات بر حقوق معاف می باشند؟

در حالت کلی کسانی که در مناطق آزاد همانند کیش، قشم و بندر انزلی ساکن هستند. از پرداخت این مالیات معاف می باشند. همچنین نیروهای مسلح، جانبازان و آزادگان و افرادی که در سال ۱۴۰۱ درآمدی کم تر از ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان در ماه دارند. از پرداخت این مالیات معاف هستند.

• آیا مالیات حقوق بخشیده می‌ شود؟

تا ۵۰ درصد مالیات بر حقوق برای کسانی که در مناطق کم تر توسعه یافته ساکن هستند. بخشیده می‌ شود.

• عدم پرداخت مالیات حقوق چه عواقبی دارد؟

اگر کسی این مالیات را به‌موقع پرداخت نکند ممکن است مجازات‌هایی مانند حبس از دو ماه تا سه سال، ممنوع‌‌الخروج شدن، جریمه نقدی معادل ۲۰ درصد مبلغ مالیات پرداخت‌نشده یا محروم شدن از استفاده معافیت مالیاتی در سال مربوطه برای او در نظر گرفته شود.