اما اظهارنامه مالیاتی یعنی چه؟ همان‌طور که گفتیم یک نوع از مالیات، مالیات بر درآمد است. شرکت‌ها و تاجران حقیقی در پایان هرسال مالی باید میزان سود و زیان، هزینه‌ها، استهلاک و… را به اداره مالیاتی اعلام کنند تا میزان مالیات پرداختی ‌آن‌ها مشخص شود. تاجران این اطلاعات را باید در اظهارنامه مالیاتی اعلام کنند. در صورتی که افراد یا شرکت‌ها این مبالغ سود و زیان را اعلام نکنند، مبلغ مالیات توسط ممیزین اداره مالیات تعیین می‌شود و پرداخت این مبلغ توسط مودیان، ضروری است.

 از آن‌جا که تاجران به هزینه‌ها و سود و زیان خود آگاه‌تر هستند، توصیه می‌شود حتما در زمان مقرر تکمیل اظهارنامه مالیاتی را انجام داده و ارسال کنید. نکته مهم درخصوص اظهارنامه مالیاتی ۹۸ این‌جاست که اشخاص حقیقی تا پایان خردادماه ۹۸ فرصت دارند اظهارنامه مالیاتی مربوط به سال مالی ۹۷ را تکمیل کرده و ارسال نمایند. پس نتیجه می گیریم که اظهارنامه مالیاتی کارنامه مالی است که همه ساله، اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول مالیات، به منظور محاسبه مالیات خود، به سازمان مالیاتی تقدیم می کنند و اکنون، با خود اظهاری الکترونیکی، فرآیند‌ها تحت سامانه متمرکز انجام می شود.

1. کلیه شخصیت‌های حقیقی که در ایران مشغول به فعالیت بوده و معاف از مالیات نیستند.
2. کلیه شخصیت‌های حقوقی که در ایران مشغول به فعالیت بوده و معاف از مالیات نیستند (مثل ناشران).
3. کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی که در خارج از کشور مشغول به کار هستند.
4. کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که خارج از کشور اقامت دارند اما درآمد ‌آن‌ها از داخل ایران است.
5. کلیه اتباع غیر ایرانی (اعم از حقیقی یا حقوقی) که در ایران، درآمد دارند، مشمول مالیات هستند.

چه اشخاصی ملزم به تسلیم اظهارنامه الکترونیکی مالیاتی نیستند؟ (اظهارنامه مالیاتی برای چه کسانی نیست؟)

• شهرداری‌ها و سازمان‌های زیر مجموعه در ۳۱ استان کشور
• کلیه سازمان‌ها و نهادهایی که از بودجه عمومی دولت استفاده می کنند
• کلیه موسسات و وزارت خانه‌ها
• کارگران، صیادان، عشایر، شرکت‌های تعاونی دانش آموزی و دانشجویان

چند نوع اظهارنامه برای اعلام درآمد داریم؟

اظهارنامه‌های شش گانه مالیات بر درآمد به شرح زیر است:

• اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی موضوع ماده صد و ده قانون مالیات‌های مستقیم
• اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی گروه اول ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم
• اظهارنامه مالیات بردرآمد اشخاص حقیقی گروه دوم ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم
• اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی گروه سوم ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم
• اظهارنامه مالیات بر درآمد املاک ویژه اشخاص حقیقی که درآمد املاک دارند مستند بر ماده ۵۷ و ۸۰
• اظهارنامه مالیاتی انحلال شرکت طبق مانده ۱۱۴ و ۱۱۶ قانون مالیات‌های مستقیم.

تا پیش از سال ۱۳۹۱، مودیان مالیاتی می بایست اظهارنامه‌های کاغذی را از مراجع مربوطه خریداری و نسبت به تکمیل اظهارنامه مالیاتی و ارسال آن اقدام می نمودند.

این کار، زمان گیر و هزینه بر بود. به منظور تکریم مودیان و تسهیل و تسریع فرآیند ارسال و دریافت و تحلیل اطلاعات مودیان مالیاتی، اظهارنامه الکترونیکی از سال ۱۳۹۱، در دستور کار قرار گرفت و شما می توانید با مراجعه به سایت سازمان امور مالیاتی، نسبت به تکمیل و تسلیم اظهارنامه های مالیاتی اینترنتی اقدام کنید و کد رهگیری دریافت کنید. اکنون برای اظهارنامه ارزش افزوده و دریافت پلمپ دفاتر  نیز، فرآیند‌ها در سامانه‌های مربوطه در بستر فضای مجازی انجام می شود.

سازمان امور مالیاتی در حال حاضر تمایل به تنظیم اظهار نامه مالیاتی به شیوه الکترونیک (اظهارنامه مالیاتی الکترونیکی) و بدون مراجعه حضوری مؤدی را دارد. ارسال اظهارنامه به این شیوه مشروط به تکمیل مراحل ثبت نام الکترونیک می باشد و کلیه مؤدیان اعم از حقیقی، حقوقی و تشکل‌های حقوقی می توانند با مراجعه به سایت www.tax.gov.ir از خدمات غیر حضوری این سامانه استفاده نمایند.

اما در نحوه انجام اظهارنامه مالیاتی اطلاعات شخص و یا شرکت باید به صورت دقیق وارد شود. از طریق پایگاه اینترنتی سازمان امور اقتصادی و دارایی، فرم الکترونیکی اظهارنامه تکمیل و ارسال می‌شود.

سپس شرکت‌ها یا تاجران حقیقی فرصت دارند در فاصله زمانی که به ‌آن‌ها داده می‌شود، دفاتر قانونی شرکت خود را نیز به اداره مالیاتی ارائه کنند. درصورتی که اطلاعات به صورت صوری وارد شده باشد و دفاتر با اظهارنامه مالیاتی مطابقت نداشته باشد، ممکن است جریمه‌هایی برای تاجر در نظر گرفته شود.

برای تهیه اسناد مالی همیشه نیاز به گردآوری مدارکی هست. ما در این قسمت برای شما از مدارکی صحبت می‌کنیم که در زمان تهیه اظهارنامه به آن‌ها نیاز خواهید داشت. مدارکی که برای تکمیل اظهارنامه نیاز دارید عبارتند از :

• مجوزهای صادر شده از مراجع ذی صلاح برای شما
• اساسنامه و شرکت نامه و آخرین تغییرات اساسنامه و موضوع فعالیت شرکت
• اجاره نامه یا گواهی سند محل قانونی شرکت
• رونوشت کارت ملی و شناسنامه اعضای هیات مدیره و صاحبان امضا اسناد تعهد آور
• گواهی ترازنامه اشخاص حقیقی یا حقیقی
• صورت سود و زبان کلیه اشخاصی که مکلف به تنظیم اظهارنامه عملکرد هستند
• مبلغ درآمد و فروش داخل یا خارج از کشور
• گواهی‌های گردش حساب ممهور به مهر شعبه شرکت یا موسسه
• صورت بهای تمام شده کالاها یا خدماتی که ساخته شده و به فروش رفته
• کلیه قراردادهای شرکت یا موسسه با اشخاص حقیقی یا حقوقی خصوصی یا دولتی
• مانده سود و زیان دوره قبل و گردش حساب تعدیلات سنواتی
• شماره ثبت دفاتر قانونی و کد رهگیری
• سند مالیات‌های پرداخت شده که به تایید سازمان مالیاتی کشور برای کسر مالیات رسیده باشد
• کارت بازرگانی (در صورت وجود)
• کد کاربری، رمز عبور، کد رهگیری پیش ثبت نام برای ارسال اظهارنامه الکترونیکی مالیاتی
• گواهی حساب‌های سال‌های قبل مودی مالیاتی برای بررسی ممیز اداره مالیات
• اسنادی مثل پرداختی‌های بیمه که به تشخیص اداره دارایی نیاز باشد

مراحل و فرایند اصلی تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی چیست؟

1. پیش ثبت نام شماره اقتصادی و دریافت کد رهگیری
2. تأیید اطلاعات پیش ثبت نام و دریافت پاکت نامه حاوی اطلاعات کاربری
3. ثبت نام شماره اقتصادی
4. تأیید اطلاعات ثبت نام
5. دریافت و تکمیل اظهارنامه الکترونیک
6. ارسال اظهارنامه و دریافت کد رهگیری
7. دریافت و پرداخت قبوض پرداختی مالیات به صورت الکترونیک